Θεσμοφοριάζουσες (1979)

Έτος: 1979

Θεατρικός τίτλος: Θεσμοφοριάζουσες

Είδος: Κωμωδία

Θέατρο: Ωδείο Ηρώδου Αττικού

Θίασος: Εθνικό Θέατρο

Πρεμιέρα: 22 Σεπτεμβρίου 1979

Περίοδοι παραστάσεων: 1979

Τόπος: Αθήνα

Σκηνοθεσία: Αλέξης Σολομός

Ποίηση: Αριστοφάνης

Μετάφραση: Α. Ροσόλυμος

Σκηνικά: Ιωάννα Παπαντωνίου

Κοστούμια: Ιωάννα Παπαντωνίου

Μουσική σύνθεση: Μάνος Χατζιδάκις

Ηθοποιοί: Παντελής Ζερβός (Μνησίλοχος) , Λυκούργος Καλλέργης (Ευριπίδης) , Σταύρος Ρωμανός (Θεράπων Αγάθωνος) , Δημήτρης Τσούτσης (Αγάθων) , Λόισκα Αβαγιανού (Α΄Μούσα/χορός) , Αντιγόνη Κουκούλη (Β΄Μούσα/χορός) , Πένυ Παπουτσή (Γ΄Μούσα/χορός) , Θόδωρος Σαρρής (Κλεισθένης) , Γιώργος Γεωργίου (I) (Πρύτανις) , Γκίκας Μπινιάρης (Σκύθης) , Μιχάλης Μαραγκάκης (Σκύθης) , Μπάμπης Γιωτόπουλος (Ηχώ) , Μιράντα Ζαφειροπούλου (Ελάφιον) , Κάκια Παναγιώτου (Τιμόκλεια) , Ελένη Ζαφειρίου (Μανία) , Ελένη Χαλκούση (Μίκα) , Τζόλυ Γαρμπή (Κρίτυλλα) , Μαργαρίτα Λαμπρινού (Ανθοπώλις) , Βέρα Δεληγιάννη (χορός) , Θεανώ Ιωαννίδου (χορός) , Άννα Κυριακού (χορός) , Βίλμα Κύρου (χορός) , Φωτεινή Μανέτα (χορός) , Βαλεντίνη Μουτάφη (χορός) , Πόπη Παπαδάκη (χορός) , Κική Ρέππα (χορός) , Όλγα Τουρνάκη (χορός) , Βιβέτα Τσιούνη (χορός) , Γιάνκα Αβαγιανού (χορός) , Κάκια Αντωνοπούλου (χορός) , Δήμητρα Βολωνίνη (χορός) , Νινή Βοσνιάκου (χορός) , Μαρίνα Πεφάνη (χορός) , Δήμητρα Σερεμέτη (χορός) , Μίκα Φλωρά (χορός) , Ιωάννα Γκαβάκου (χορός) , Ριρή Γρηγορέα (χορός) , Μπέτυ Θεοφίλου (χορός) , Έλλη Κωνσταντίνου (χορός) , Μαρία Λιαπίκου (χορός) , Σοφία-Μαρία Πυρουνάκη (χορός) , Σταυρούλα Σπυρίδωνος (χορός) , Μάνια Τεχριτζόγλου (χορός) , Δήμητρα Τσέλιου (χορός) , Ηλεάνα Χαλκιά (χορός)

Σχόλια/Πλοκή: Οι Θεσμοφοριάζουσες παίχτηκαν στην Αθήνα το 411 π.Χ., πιθανότατα στα Μεγάλα Διονύσια, την ίδια χρονιά που στα Λήναια παρουσιαζότανε η άλλη γνωστή κωμωδία του Αριστοφάνη Λυσιστράτη. Στην Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα, ο Ευριπίδης, ο γνωστός ποιητής, βρίσκεται μαζί με έναν γέρο συγγενή του, τον Μνησίλοχο, έξω από το σπίτι του νεαρού τραγικού ποιητή, Αγάθωνα.Ο Ευριπίδης είναι εξαιρετικά ανήσυχος γιατί οι γυναίκες, που σήμερα θα βρίσκονται μαζεμένες στη μεγάλη τους γιορτή, τα Θεσμοφόρια, είναι αποφασισμένες να βρουν ένα τρόπο να τον καταστρέψουν, επειδή θεωρούν ότι τις δυσφημίζει στα έργα του. Ο κίνδυνος, λέει, είναι μεγάλος, και σκέπτεται πως ο μοναδικός τρόπος για να τον αποτρέψει, είναι να στείλει στα Θεσμοφόρια έναν δικό του άνθρωπο, ντυμένο γυναικεία, για να τον υπερασπίσει. Γι αυτό το σκοπό ελπίζει να πείσει τον ποιητή Αγάθωνα. Αυτός όμως αρνείται, και ο γέρο Μνησίλοχος, αναλαμβάνει την δύσκολη αποστολή. Αφού ξυριστεί, ντυθεί γυναικεία, με ρούχα που πρόθυμα του δανείζει ο Αγάθωνας, και αποσπάσει όρκο από τον Ευριπίδη πως αν κάτι δεν πάει καλά θα κάνει τα πάντα για να τον σώσει, ο Μνησίλοχος θα πάει στο ναό της Δήμητρας θεσμοφόρου.

Εκεί θα ακούσει τις Θεσμοφοριάζουσες, που αποτελούν το Χορό της κωμωδίας, να κατηγορούν τον Ευριπίδη και να θέλουν να τον εξολοθρεύσουν γιατί τους έχει κάνει μεγάλο κακό με τον τρόπο που τις παρουσιάζει στα έργα του. Όταν πάρει τον λόγο ο μεταμφιεσμένος Μνησίλοχος, στην αρχή θα επιτεθεί με σφοδρότητα κατά του Ευριπίδη, αλλά μετά θα υποστηρίξει πως ο κατηγορούμενος δεν αποκάλυψε παρά μόνο ένα πολύ μικρό μέρος από τις πονηριές των γυναικών. Οι γυναίκες ακούγοντας αυτές τις απόψεις αρχίζουν να αγανακτούν, και να ορμούν εναντίον του. Όταν εμφανίζεται ο Κλεισθένης, γνωστός Αθηναίος της εποχής με θηλυπρεπή εμφάνιση, και τους λέει ότι κυκλοφορεί μια φήμη πως κάποιος άνδρας ντυμένος γυναικεία βρίσκεται ανάμεσά τους, υποψιάζονται τον Μνησίλοχο. Η πλαστοπροσωπία αποκαλύπτεται και η θέση του γέροντα είναι δύσκολη. Ο Μνησίλοχος καταφεύγει σε διάφορα μέσα για να ειδοποιήσει τον Ευριπίδη. Απαγγέλλει στίχους παρωδώντας διάφορα έργα του τραγικού ποιητή, και αργότερα εμφανίζεται ο ίδιος ο Ευριπίδης, ντυμένος στην αρχή ως Μενέλαος, στοιχείο που παραπέμπει στην τραγωδία του Ελένη, και αργότερα ως Περσέας, στοιχείο παρμένο από την χαμένη του τραγωδία Ανδρομέδα. Η αγωνία του Μνησίλοχου εν τω μεταξύ συνεχίζεται. Κατηγορείται για παραβίαση των ιερών τελετουργικών κανόνων και φρουρείται από έναν τοξότη ο οποίος τον έχει δεμένο σε μια σανίδα.

Ο Ευριπίδης που στην προσπάθεια του να σώσει τον Μνησίλοχο έχει έρθει κι έχει φύγει πολλές φορές, με διαφορετική κάθε φορά εμφάνιση, κάνει στις γυναίκες μια συμφέρουσα για όλους πρόταση: δεν θα τις ξανακακολογήσει στα έργα του, αν τον αφήσουν να απελευθερώσει τον δυστυχή γέρο. Οι γυναίκες δέχονται. Με δόλωμα μια νεαρή αυλητρίδα που έχει φέρει μαζί του ο Ευριπίδης, ο τοξότης που φρουρεί τον Μνησίλοχο παρασύρεται έξω από την σκηνή, και μ΄ αυτήν την ευκαιρία ο Ευριπίδης και ο Μνησίλοχος γίνονται άφαντοι.

Η κωμωδία τελειώνει με τους πανηγυρισμούς του Χορού και τα πειράγματα προς τον τοξότη που επιστρέφει και αναζητά τον εξαφανισμένο κρατούμενο.

Trivia:

Συζητήστε για τη θεατρική παράσταση "{{{Sname}}}" στο Retromaniax.gr